Ұжымдағы бірлескен сенбілік
Сенбілік – бұл тек тазалық шарасы ғана емес, қоғамдағы тәртіп пен бірліктің, еңбекке деген құрметтің көрінісі. Әсіресе, білім беру ұйымдарында өткізілетін сенбіліктер – балаларға үлгі көрсету, табиғатты аялау мен ұжымдық еңбекке баулудың тиімді жолы.
№56 «Жұлдыз» бөбекжайында әр көктем мен күз мезгілінде дәстүрлі сенбілік жұмыстары ұйымдастырылады. Бұл іс-шараның мақсаты:
- Аула аумағын тазалау;
- Ағаштар мен гүлдерді күтіп-баптау;
- Қоқысты жинап, қайта өңдеуге сұрыптау;
- Балаларға табиғатқа қамқор болуды үйрету.
Сенбілік кезінде тәрбиешілер, ата-аналар және техникалық қызметкерлер бірлесе еңбек етеді. Бұл өз кезегінде ұжымда ұйымшылдықты нығайтып, балаларға үлкен үлгі бола алады.
Бүлдіршіндерге сенбілік жайлы арнайы түсіндіру жұмыстары жүргізіледі. «Таза аула – таза болашақ», «Қолыңмен емес – жүрегіңмен тазарт» сияқты ұрандармен экологиялық тәрбие күшейтіледі.
Бақшадағы төрт мезгіл
Табиғат – балалар үшін ең үлкен тәрбиеші. Балабақша ауласындағы табиғат бұрышы, гүлзарлар, ағаштар мен көкөніс егілген алаң – баланың жан дүниесін байытып, қоршаған ортамен етене танысуына жол ашады. Ал төрт мезгілді бақшада бақылау – баланың дүниетанымын дамытудың ең тиімді жолдарының бірі.
🌸 Көктем – тіршіліктің оянар шағы
Көктемде балалармен бірге табиғаттың жаңаруын бақылау – ерекше әсер береді.
- • Қар еріп, жер көктейді;
- • Ағаштар бүршік атады;
- • Құстар ұшып келеді, ұя салады.
Біз балалармен бірге құстарға ұя жасап, бақшаға гүл егіп, алғашқы еңбек әрекеттеріне қатысуға үйретеміз. Бұл балалардың табиғатқа деген сүйіспеншілігін арттырады.
Жаз – еңбектің, бақылаудың қызған уақыты. Жаз – бақшадағы ең белсенді кезең.
- • Балалар бақшаны суарады, арам шөп жұлады;
- • Көкөніс пен гүлдердің өсуін бақылайды;
- • Табиғи өзгерістерді күнделікке белгілейді.
Жазда серуендер көбіне табиғатта өтеді, балалар көбелектерді, жәндіктерді бақылайды, зерттеу қызығушылығы артады.
Күз – молшылық пен береке маусымы. Күзде біз балалармен бірге егін жинау науқанын өткіземіз.
- • Көкөніс, жеміс теріп, дәмін көру – балаға еңбек қуанышын сездіреді;
- • Ағаш жапырақтарының өзгерісін, ауа райының салқындауын түсіндіреміз;
- • Табиғи материалдармен қолөнер жұмыстарын ұйымдастырамыз.
Күзгі серуендер – балалардың қоршаған ортаны тануға деген қызығушылығын арттырады.
Қыс – тыныштық пен бақылау кезеңі. Қыста табиғат ұйқыға кетеді. Бұл мезгілде балалармен:
- • Қардың қасиеттерін (еріп, қату) зерттейміз;
- • Құстарға жем шашамыз;
- • Ағаштардың жапырақсыз қалуын бақылаймыз.
Қысқы ойындар арқылы шынығу, денсаулықты сақтау, қармен ойнау арқылы тактильдік сезімді дамыту жұмыстары жүргізіледі.
«Бақшадағы төрт мезгіл» – балалардың табиғатпен байланысын арттырып, бақылау, еңбек ету, қамқорлық көрсету қабілеттерін дамытатын тамаша тәрбие құралы.
№56 «Жұлдыз» бөбекжайында бұл бағыттағы жұмыстар жүйелі түрде жүргізіледі. Табиғат бұрышында балалар жыл мезгілдерінің ерекшеліктерін біліп, өмірлік тәжірибе жинақтайды. Әр мезгіл – бала үшін жаңа білім, жаңа әсер, жаңа қуаныш көзі.
Жиһаздың кеңістікте дұрыс орналастырылуы мен эргономика
талаптарына сәйкестігі
Мектепке дейінгі ұйымдарда эргономикалық шешімдер – балалардың денсаулығын, қауіпсіздігін, белсенділігін және зейінін сақтау үшін аса маңызды. Мұндай шешімдер педагогтер мен балалардың физиологиялық ерекшеліктерін ескеріп, жайлы әрі тиімді орта құруға бағытталған.
- 1. Балалардың жас ерекшеліктеріне сай жиһаздар
- • Орындықтар мен үстелдердің биіктігі баланың бойына сәйкес болуы тиіс (ЕРЕЖЕ: баланың тізесі 90° бұрышта бүгілген, табаны толық еденде).
- • Жиһаздың бұрыштары доғал, қауіпсіз болуы керек.
- • Түстері тым ашық емес, көзге жайлы.
- 2. Ойын және демалыс аймақтарын дұрыс ұйымдастыру
- • Ойын бұрыштары кең, қозғалысқа кедергі жасамайтындай заттық дамытушы орта дұрыс құрылып, тиісті құзыреттілік орталықтары болуы керек.
- • Ұйымдастырылған іс - әрекет және тынығу аймақтары бір-бірінен бөлек, бірақ қолжетімді орналасуы керек.
- • Кілемшелер мен жұмсақ төсеніштер – құлаудан қорғайды және жайлылық береді.
- 3. Жарықтандырудың табиғи және жасанды үйлесімі
- • Табиғи жарық жеткілікті болуы қажет.
- • Жасанды жарық жұмсақ, көзге зиянсыз болуы керек (күндізгі жарық шамдары).
- • Жарықтың түсу бағыты балалардың көзіне немесе үстелге тікелей түспеуі тиіс.
- 4. Педагогке арналған эргономикалық жағдайлар
- • Құзыреттілік орталықтарын өзгертіп отыруға ыңғайлы қозғалмалы жиһаздар.
- • Дұрыс ұйымдастырылған жұмыс аймағы (құжаттарға, құралдарға оңай қолжетімділік).
- 5. Ауаның сапасы мен температура режимі
- • Үнемі желдетіліп тұратын бөлме (табиғи немесе жасанды жолмен).
- • Ылғалдылық деңгейі: 40–60% аралығында.
- • Температура: 20–22 °C (ойын), 18–20 °C (ұйқы кезінде).
- 6. Түстік және акустикалық шешімдер
- • Бөлмедегі түс схемасы – тыныштандыратын, жылы және табиғи реңктер (мысалы, ашық көк, жасыл, сары).
- • Дыбысты сіңіретін материалдар қолдану (кілем, перде, қабырға панелі) – шуды азайтып, зейінді арттырады.
- 7. Қозғалыс белсенділігіне арналған мүмкіндік
- • Кең бөлме – балалардың еркін қозғалуы мен дене белсенділігіне жағдай жасау.
- • Эргономикалық гимнастика мен сергіту жаттығулары – ұзақ отырудың алдын алады.
- 8. Қол жуғыштар мен әжетхана құралдарының бейімделуі
- • Баланың бойына сай биіктікте орналасқан раковина мен унитаз.
- • Қолды құрғатуға арналған жеке сүлгілер немесе қағаз орамдар.
- • Сусабындар мен сабындар оңай қолжетімді, теріге қауіпсіз болуы тиіс.
- 9. Заттарды сақтау жүйесі
- • Балалар ойыншықтарды өздері алып, қайта қоя алатындай биіктікте.
- • Ашық сақтау жүйелері – тәртіпке, дербестікке үйретеді.
- 10. Іс – әрекет барысын ұйымдастыруда әртүрлі қалыпты қолдану
- • Балаларды тек үстелде ұзақ отырғызбау.
- • Ұйымдастырылған іс – әрекетте отырып, тұрып, еденде отырып өткізу – дене мен ой белсенділігін теңестіреді.